Bunday jangchi hurmatga sazovor edi va bunday odam o'limdan ko'ra ko'proq narsani to'lashga qodir, balki deyarli har qanday masalani hal qila olardi. Ayniqsa, mafiya professional boks hayotida sezilarli rol o'ynagan bir paytda.
Endi ushbu vazndagi intriga yanada qiziqarli tus oldi: Aleksandr Usik qanday qilib kirib keldi, Tayson Fyuri va Deontey Uaylder o'rtasidagi trilogiya, yangi va yosh nomlarning paydo bo'lishi. Turli davrlarning eng yaxshilarini solishtirish qiyin bo'lsada, barcha davrlarning eng yaxshi og'ir vaznlilarini birlashtirish uchun ajoyib imkoniyat bor. Biz har qanday o'zini hurmat qiladigan bokschining asosiy ustunliklarini hisoblaymiz: nokaut zarbasi, tezlik, texnika, chidamlilik, oyoq harakati, himoya va ringdan tashqari tasir o'tkazish mahoratini 10 ballik tizimda baholaymiz.
Birinchi o'rin haqida hech qanday savol bo'lishi mumkin emas
Barcha davrlarning eng yaxshi bokschisi reytingimizning eng yuqorisida. Uning eng zo'r janglari va Buyuk qanday meros qoldirgani haqida gapirish - jahon sporti tarixidagi eng hayajonli mavzulardan biri. Ha, Ali bir zarbali pancher emasdi, lekin unga bu kerak emas edi, u shunchalik mohirona zarbalar berdiki, nafaqat o'z davrining, balki og'ir vazn tarixidagi eng buyuklar ham bu zarbalarga bardosh berolmasdi. Uning himoyadagi ishiga bergan bahomiz ham 10 bo'lishi mumkin edi, lekin Buyuk ataylab Freyzer va Listonga, ayniqsa Formanga ishlashga ruxsat berdi. SHuning uchun kelajakda sog'ligi bilan bogliq muammolar paydo boldi. Agar Ali bu masalaga jiddiyroq qaraganida, u ham biz bilan birga bo'lardi. Biroq, u boshqacha bo'lishi mumkin emasga o'xshaydi. Aynan shu narsa uning Buyukligining sabablaridan biridir.
Jo Luic reyting etakchisi bo'lish ehtimoli bor edi, ammo Ikkinchi jahon urushi hammasini barbod qildi
Ali kelguniga qadar og'ir vazn tarixidagi eng yaxshi bokschi. U taxtda eng uzoq vaqt hukmronlik qildi - 11 yil, 8 oy va 7 kun, bu vaqt ichida u 26 marta kamarini muvaffaqiyatli himoya qildi, to'rt marta yilning eng yaxshi jangchisi (faqat Muhammaddan ko'p). Ring jurnali 2003 yilda Luisni tarixdagi eng kuchli zarba beruvchilar ro'yxatiga kiritdi. Bu raqamlar temir Mayk uning ortida ekanligini sibotlash uchun kerak edi.
Jo birinchi qatorda bo'lishi mumkin edi. Ammo AQSHning Ikkinchi Jahon urushiga kirishi o'ziga xos o'zgarishlar kiritdi. 1942 yil 9 yanvarda Lui Badi Beerga qarshi muvaffaqiyatli kurash olib bordi. U 47 ming dollar miqdoridagi barcha yig'ilgan mablag'ni dengiz flotining xayriya fondiga yubordi va ertasi kuni u ixtiyoriy ravishda AQSH armiyasining safiga kirdi. Urush tugashidan oldin u yana ikkita jang o'tkazdi, ammo shundan keyin u g'alaba qozonish uchun avvalgidek dahshatli mashina emas edi. 1948 yilda u birinchi marta faoliyatini tugatganini elon qildi, ammo moliyaviy muammolar tufayli u qaytib keldi va Ezzerd CHarlzga, keyin esa Rokki Marcianoga yutqazdi. Ushbu janglar oraligida Lui o'zining eng yaxshi yillarida bo'lgani kabi ringga chiqdi - ikki yoki uch hafta ichida. Zamonning shunday buyuk bokschisi qanday so'ngani yanada achinarli. Soliq idoralari afsonani o'z vatani uchun qilgan barcha ishlaridan keyin ham taqib qilishda davom etdi: qandaydir yo'l bilan pul topish uchun u boks va kurash turnirlarida hakam bo'lib ishlashga, Las-Vegasdagi «Saecars Palace» kazinosida mehmonlarni kutib olishga majbur bo'ldi. Bu vaqtda u allaqachon giyohvand moddalarni istemol qilishga ulgurgan va hatto ruhiy kasallar shifoxonasiga yotqizilgan.
Mayk Tayson o'zini atigi 30 foizga tushundi. Ammo tasir jihatidan faqat Ali ikkinchi o'rinda turadi
Agar u o'z potencialini kamida yarmini ro'yobga chiqarganida edi… Tayson oxirida ko'rsatgan maksimal ko'rsatkich 30% edi. U o'z cho'qqisida qanchalik kuchli edi. 1986 yil noyabridan 1990 yil fevral oyidagi faoliyatidagi birinchi mag'lubiyatigacha Mayk faqat bitta narsani qildi - eng yaxshi va eng yomon raqiblarini nokautga uchratdi. SHubhasiz, bu davr tarixdagi eng yuqori ko'rsatkichdir. Taysonda texnik jihatidan aql bovar qilmaydigan qobiliyat yo'q edi, u bir qarashda ko'rinadigan darajada kuchli va super texnikaga emas edi, oyoq harakatida ancha yaxshi harakatlanardi. Kas Damato unga asosiy jihatni o'rgatdi: har kuni bir xil narsani mukammal bajarilguncha takrorlash. Hayotning o'zi Maykga ringga chiqishdan oldin raqiblarni qanday engishni o'rgatgan. Tayson o'z faoliyatining istalgan vaqtida Lui va Alini eng yuqori cho'qqilarida mag'lub etmagandir, ammo bir narsa aniq - nafaqat sportda, balki shaxs sifatidagi ahamiyati nuqtai nazaridan ham, Tayson Muhammaddan keyingi o'rinda turadi.
Jorj Forman 45 yoshida jahon chempioniga aylandi. Og'ir vazn toifasidagilar hozircha bu rekordni yangilashmagan
Katta Jorjning poziciyasi bu cho'qqidagi eng bahsli o'rinlardan biridir. Kimdir, ehtimol, u yuqoriroq bo'lishga loyiq, yana kimdir balki, kuchli o'ntalikka ham loyiq emas, deb aytadi. Ammo Forman, ehtimol, og'ir vazn tarixidagi eng qizg'in janglarni boshqa davrlarning eng yaxshilariga ham, buyuk trio davrida ham hurmat bilan o'tkazgan: Ali - Freyzer - Forman. Va agar u ikki marta Jo Freyzerni ishonchli tarzda mag'lub etgan bo'lsa, Alidan revansh olishga albatta loyiq edi. Axir, «Jungli shovqini» haqli ravishda tarixdagi favoritlardan biridir. SHu nuqtai nazardan qaraganda, Freyzer eng kuchli bokschi bilan uch marta jang qilgani uchun omadli. U o'n yil davomida boksni tark etdi, o'zining Xyuston shahrida cherkov qurdi, yoshlar markazini yaratdi, xayriya yig'ish uchun mamlakat bo'ylab sayohatga chiqdi. Va keyin u qaytib keldi, 45 yoshida jahon chempioni bo'ldi! Bu rekord faqat Bernard Xopkins tomonidan yangilangan, ammo og'ir vazn toifasidagi charm qolqop ustalari orasida yangilanmagan. U uchun bir so'z - afsona. Va shunchaki yaxshi odam. Qanday qilib uni pastgi o'ringa qo'yishingiz mumkin?
Jo Freyzer tarixdagi eng barqaror og'ir vaznlilardan biri hisoblanadi. Uning karerasi aniq muvaffaqiyatsizliklarsiz o'tdi, ammo bu juda qisqa davr
Boks tarixidagi eng kuchli beshlikning so'nggi azosini eslamaslik jinoyat hisoblanadi. Freyzer og'ir vazn tarixidagi eng barqaror ko'rsatgichga ega bokschilardan biri edi. U har doim bir xil turg'unlik ko'rsatganiga qaramay, Jorj Formandan tashqari barcha raqiblari uchun haqiqiy azobni ko'rsata olgan. Ha, u Ali kabi jang qila olmasdi, lekin uni cho'qqida mag'lub etgan birinchi va yagona bokschi bo'ldi. Jo esa boks tarixidagi eng yaxshi jangda qatnashgan. Uning muvaffaqiyatlari kaliti - bu kuchli chidamlilik, ajoyib tezlik, pressing, o'pka massasi ostida nokaut zarbasini noyob tarzda niqoblash qobiliyati. Jo doimiy ravishda o'zining noyob uslubini takomillashtirish ustida ishladi, uning asosiy toji, albatta, yon tomondan zarba yo'llashi edi. Taysonni xuddi shunday ilhomlantirgan Freyzer edi. Ajoyib karera va sport afsonasi maqomi. Uning karerasida faqat bitta minus bor, ammo ahamiyatli: u atigi 11 yil davom etdi.
Vladimir Klichko Lyuis va Xolifilddan yuqoriroq. Erishgan yutuqlari bo'yicha u umuman olib qaralganida ham, baribir yaxshiroq
May oyida Boxrec statistik manbasi Vladimirni og'ir vazn tarixida birinchi o'ringa qo'ydi. Britaniyalik hamkasblar kichik Klichkoning tarixdagi ahamiyatini bo'rttirib ko'rsatishdi, ammo istedod nuqtai nazaridan u, albatta, eng yaxshilar qatorida. Masalan, Vladimir og'ir vazn toifasida Olimpiadada oltin medalni qo'lga kiritgan birinchi oq tanli bokschi bo'ldi. Keyinchalik sodir bolgan voqealar hammaning yodida: u professional sifatida tezda jahon chempioniga aylandi, ammo Ross Purity, Kori Sanders va Limon Bryusterdan daxshatli maglubiyatni qabul qilib oldi. Keyin u qaytdi, lekin shunchaki emas. Emmanuel Styuard uni haqiqiy universal askarga aylantirdi va u jahon chempioni maqomiga ega bo'lish va kamarini himoya qilish soni bo'yicha Jo Luining abadiy rekordini deyarli yangiladi.
Amerikalik 11 yil, Klichko deyarli o'n yil hukmronlik qildi. Luisda 26 ta chempionlik himoyasi bor, Vladimirda 25 ta. U raqiblarini mag'lub etgan bo'lishi mumkin, lekin ikkita muammo bor edi: afsonaviy murabbiyning o'limi va yoshi. SHu ikkisi Klichkoning faoliyatidagi asosiy raqib edi. Uni mag'lub eta olmadi. O'z faoliyati davomida Vladimir - 9 ta og'ir vazn toifasidagi jahon chempionlarini mag'lub etdi, xuddi Lennoks Lyuis, Evander Xolifild -10, Tayson - 8 kabi. Klichkonining eng yaxshi davrida Fyuridek odam hali maydonga chiqmaganini qoralash ham nohaqlikdir. Butun hukmronlik davrida u hech qachon raqiblardan qochmagan va unga qarshi kurashganlarning hammasini mag'lub etgan: CHagaev, Povetkin, Ibragimov va Petr, u o'z karerasidagi birinchi mag'lubiyatni qabul qilib olganida raqiblari faoliyatining oxirida emas edi. Umuman olganda, Klichko Emmanuel Styuard bilan ishlagan vaqtida Lyuis, Xolifild va, ehtimol, Tayson bilan janglarda barcha imkoniyatlarga ega bo'lganiga shubha yo'q.
Evander Xolifild birinchi og'ir vazn toifasini zabt etdi, keyin esa qirollik divizionida mutlaq chempion bo'ldi. Ammo u uzoq vaqt davomida tan olinmadi
Evander xuddi Aleksandr Usik kabi og'ir vaznga kirdi. U birinchi og'ir vaznda mutlaq chempionlikni qo'lga kiritgan dastlabki bokschi bo'ldi va keyin uni og'ir vaznida takrorladi. Biroq, nega tan olinmadi? U Tayson yoki allaqachon kuchayib borayotgan Lyuis bilan emas, Baster Duglas bilan jang qilgani bilan bog'liq. SHuning uchun u uzoq vaqt davomida nafaqat og'ir vazn toifasidagi eng yaxshi bokschi, balki qonuniy jahon chempioni sifatida ham tan olinmagan. Xolifild bu boradagi barcha shubhalarni faqat 1996 yilga kelib o'zining eng yuqori cho'qqisida bo'lmasada, lekin hamon jahon chempioni bo'lgan va o'sha paytdagi divizionning eng yaxshi jangchisi maqomiga ega bo'lgan Mayk bilan jangda yo'q qildi. Aynan Xolifild hali mag'lub bo'lmagan Taysonni engdi. SHu darajaga etdiki, 21 yil davomidagi bu jang og'ir vaznli bokschilar o'rtasida yilning eng yaxshi jangiga aylandi, to 2017 yilgacha Klichko va Joshua o'rtasidagi jang eng yaxshi bo'lmagunicha. Evander ixtiyoriy janglarda Bou, Ruiz, Berdu, Myurerdan ustun bo'lolmadi. Negaki, o'sha vaqtlarda o'z tarixiga ega Evander emas edi. Xolifild tarixdagi yagona to'rt karra jahon chempioni hisoblanadi. Ammo u hozirgi ro'yhatdagi ishtirokchilar orasida karerasini eng yomon tarzda yakunlagan bokschidir.
Lennoks Lyuis tarixdagi eng yaxshi bo'lish uchun hamma narsaga ega edi. Ammo u kuchsizlanib borayotgan raqiblarini mag'lub etdi
Aynan shu o'rin eng bahsli. Bir tomondan, Lyuisda og'ir vazn toifasiga kiruvchi hamma narsa bor edi: zarba, texnika, IQ, juda zo'r tezlik. Bu komponentda u ham Luis, ham Ali bilan raqobatlasha oladi. Ammo Lennoks barcha yirik g'alabalarni uning raqiblari kuchsizlanib ketayotganida qo'lga kiritdi. Ha, u Devid Tuani ham mag'lub etdi, lekin kutilgan jang o'rniga, Lennoks shunchaki bittalik zarbalardan qochdi.
Vitaliy Klichko Lyuisga shunday zarba bermadiki, agar ukrainalikning dahshatli jarohati bo'lmaganida, ringda hammasi qanday bo'lishi nomalum. Butun dunyo revansh olishni talab qildi, lekin Lyuis shunchaki o'zini eng yaxshi deb atadi va quyoshdek botdi. Qisqa qilib aytganda, afsonalar va undan ham ko'proq eng yaxshilaridan biri maqomiga ega bo'lish uchun ariza topshirgan yigitlar umuman ketishmaydi. Va Makkal va Rahman bilan bo'lgan janglardagi ko'ngilsizliklar Vladimir Klichkoning muvaffaqiyatsizliklaridan kam emas. Ha, u revansh oldi, lekin bu Lennoksning tarixdagi og'ir vaznli eng yaxshi 5 nafar bokschi ro'yhatidan joy olishga loyiq emasligi haqiqatini o'zgartirmaydi. Aftidan, shuning uchun Qo'shma SHtatlarda uni hech qachon o'ziniki deb qabul qilmagan, bundan yomoni bo'lmasa kerak. U turli janglarda turli raqiblarga qarshi ringga chiqqanida hayajonlanardi. Boks muxlislarini aldab bo'lmaydi, deb bejiz aytilmagan.
Vitaliy Klichko hozirgi cho'qqini ham zabt etardi. Ammo karerasining eng yuqori nuqtasida jarohatlar tufayli ancha azob chekkan
Kievning hozirgi meri bu reytingda osongina yuqoriroq o'rinda bo'lishi mumkin edi, hech bo'lmaganda ukasidan past bo'lmasdi. Ukrainalik faoliyatining eng yuqori cho'qqisida turli jarohatlar uni jiddiy bezovta qildi, shuning uchun u hatto sportni 4 yilga tark etdi. Lekin o'sha paytda og'ir vazndagi asosiy pancher Sem Piter taxtidan tushib, g'alaba bilan qaytdi. Mutaxassislarning bazilari uni ukasi bilan taqqoslab: «Vitaliy tosh, Vladimir esa loy», dedilar. U shifokorlar jangni to'xtatib qolgani uchun ikki marta mag'lubiyatga uchradi. Klichko nafaqat, muddatidan oldin yutqazmadi, hattoki u biror marta nokdaunga uchramadi. Va uning faoliyatida chuqur nokautga uchragan raqiblar ko'proq - Herbi Xayd, Lennoks Lyuis, Kirk Jonson, Kori Sanders, Samuel Piter, Kris Arreola, SHennon Briggs, Derek CHisora. Ha, Klichko qo'pol va nostandart texnikaga ega edi, ammo ukrainalik buni ustunlikka aylantirdi. Zarba va aniq zarba yo'llash qobiliyati bo'yicha esa unga Ali va Luis havas qilishi mumkin edi. Uzoq vaqt davomida Vitaliy og'ir vazn tarixidagi nokautlarning eng yuqori foizini Uaylder to'xtatmaguncha ushlab turdi. Lekin, albatta, ikki Klichko o'rtasidagi qarama-qarshilik darajasini taqqoslab bo'lmaydi. Agar jarohatlar bo'lmaganida u hozirgi og'ir vaznli elitani shunchaki yutib yuborgan bo'lardi.
Tayson Fyuri hatto o'zining shoshqaloqligi bilan ham ajoyib darajada. 5 yil ichida u ancha yuqorilashi mumkin
Hozirgi og'ir vazn qiroli bu joyni tark etish ehtimoli yo'q emas. Ha, bir oz oldindan kuchli ishonch bor, lekin u buni amalga oshira oladigan jamoada. Tayson shu kungacha kurashishda davom etayotgan barcha shov-shuvlar juda ajoyib. Biroq u o'z o'rniga qanchalik mukammal egalik qilishi hali qorong'uligicha qolmoqda.
Ishonch so'nmaydi: agar Tayson mashg'ulotlarda jiddiyroq va undan ham tirishqoqroq bo'lganida, u kuchli beshlikka kirishi mumkin edi. Biz 5 yil kutamiz. Balki shunday bo'lar.
Bonus: Aleksandr Usik. Xuddi shu ruhda davom etsa, u eng buyukning yonida turishi mumkin
Aleksandrning hali ham bir muammosi bor - u og'ir vazn toifasida juda kam jang o'tkazgan. Aniqroq qilib aytadigan bo'lsak, 3 ta. Potencial jihatdan Usik eng kamida birinchi 5 talikka, ko'pi bilan esa kuchli uchlikka kiritish mumkin. Hammasi faqat unga bog'liq. Havaskor boksda mumkin bo'lgan hamma narsani to'plab, Ukraina bo'roni birinchi og'ir vaznni bosib o'tdi, g'alaba qozondi, hammaga va hamma narsaga erishdi. Aleksandr og'ir vaznga o'tib, uzoq vaqt mashq qildi, ammo u qanday qilib yanada yuoqrilashi mumkin. Agar Joshua ustidan yana bir bor g'alaba qozonsa, keyin Fyuri yoki Mayk Tayson o'z o'rni uchun harakat qilishi kerak. SHuningdek, aka-uka Klichkolar Ukrainaning asosiy sport afsonalari hisoblanadi. Usik noyob bokschi. Agar xuddi shu ruhda davom etsa, u tarixdagi eng kuchli og'ir vaznlilar bilan bir qatorga turadi. Buning uchun unga yaqin 2-3 yil etarli bo'ladi.
Tarjimon: Sarvinoz RAXMONQULOVA
Poster muallifi: Muxtasar UMAROVA
